skip to main | skip to sidebar
Η ζωή μετά τα 40 δεν εκφυλίζεται, αντίθετα ανθίζει...
Επηρεασμένοι από τα λίγα παραπανίσια κιλά και πιθανότατα την πρεσβυωπία που έρχεται ως κεραυνός εν αιθρία, οι περισσότεροι από μας νομίζουμε ότι η ζωή μας έχει πάρει την «κάτω βόλτα» όταν μπαίνουμε στην πέμπτη δεκαετία του βίου μας. Οι επιστήμονες όμως δεν συμφωνούν μαζί μας: μακράν του να είναι εισαγωγή στο γήρας, η μέση ηλικία α�! �οτε� �εί απλώς ένα… επόμενο αναπτυξιακό στάδιο και συγχρόνως το τεράστιο προνόμιο που μας χάρισε η εξέλιξη. Επισημαίνουν ότι είμαστε ίσως το μοναδικό είδος που απολαμβάνει τουλάχιστον δύο (και συχνότερα τρεις) δεκαετίες υγιούς διαβίωσης μετά το πέρας της αναπαραγωγικής ηλικίας. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, σοφότεροι από τις εμπειρίες μας, λειτουργούμε ως φορείς πολιτισμού: παρέχουμε οικονομική και πνευματική στήριξη στους νεοτέρους, ενώ παράλληλα μεταλαμπαδεύουμε σε αυτούς τις γνώσεις μας και την κουλτούρα μας. Ούτε λίγο ούτε πολύ, οι ειδικοί θεωρούν �τι χωρίς τη μέση ηλικία το ανθρώπινο είδος όχι μόνο δεν θα ήταν αυτό που ξέρουμε σήμερα αλλά μπορεί και να είχε εξαφανιστεί!
Ως σαρανταδυάχρονος άνδρας που γεννήθηκε στη Βρετανία στα τέλη της δεκαετίας του '60, μπορώ να ευελπιστώ ότι έχω ακόμη να ζήσω 38 χρόνια. Με άλλα λόγια, δεν μπορώ να υποστηρίξω ότι είμαι νέος. Είμαι, χωρίς αμφιβολία, μεσήλικος.
Για κάποιους ανθρώπους αυτό είναι μια συνειδητοποίηση η οποία προκαλεί κατάθλιψη. Τείνουμε να υποβαθμίζουμε την πέμπτη και την έκτη δεκαετία ως αρνητικά κεφ! άλαι α της ζωής μας – ίσως ακόμη και ως αιτία για κρίση. Αλλά δεν υπάρχει κανείς λόγος να συμβαίνουν όλα αυτά. Εφτασε ο καιρός να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε για τη μέση ηλικία.
Συγκρινόμενοι με τα άλλα είδη οι άνθρωποι δια�έτουμε ένα ασυνήθιστο μοτίβο ζωής. Μας παίρνει πολύ καιρό να μεγαλώσουμε, ζούμε πολύ περισσότερο και ως επί το πλείστον σταματούμε να αναπαραγόμαστε κάπου στο μέσον της ζωής μας. Μερικά είδη διαθέτουν κάποια στοιχεία του δικού μας μοτίβου ζωής, αλλά μόνο ο άνθρωπος έχει πετύχει να αλλάξει τη ζωή του τόσο δραματικά. Η αλλαγή οφείλεται κατά κύριο λόγο στην εξέλιξη της μέσης ηλικίας, η οποία προσθέτει δύο υγιείς δεκαετίες από τότε που τα μωρά σταματούν να εμφανίζονται – δύο δεκαετίες τις οποίες τα περισσότερα άλλα ζώα δεν διαθέτουν.
Π.χ., η ικανότητά μας να εστιάσουμε σε αντικείμενα που βρίσκονται κοντά μας εκπίπτει με πολύ προβλέ�ιμο τρόπο: η πρεσβυωπία είναι σπάνια στα 35 και καθολική στα 50. Η ελαστικότητα του δέρματος μειώνεται χωρίς εξαίρεση και συχνά με εκπληκτικά απότομο τρόπο στην αρχή της μέσης ηλικίας. Το μοτίβο της εναπόθεσης λίπους μεταβάλλεται με προβλέψιμο στερεότυπο τρόπο. Αλλα συστήματα – με σημαντικό παράδειγμα τη νόηση – μεταβάλλονται ελάχιστα.
Καθεμιά από αυτές τις μεταβολές μπορεί να εξηγηθεί με εξελικτικούς όρους. Εν γένει, έχει νόημα η επένδυση στην αποκατάσταση και στη διατήρηση ενός οργανισμικού συστήματος το οποίο επιφέρει έ�! �α άμ εσο πλεονέκτημα – ένα πλεονέκτημα σε σχέση με τη μεταφορά των γονιδίων μας στην επόμενη γενιά. Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν δεν χρειάζονται εξαιρετική όραση ούτε ένα αψεγάδιαστο δέρμα για την έλξη συντρόφου. Χρειάζονται ωστόσο τον εγκέφαλό τους, πράγμα το οποίο εξηγεί γιατί επενδύουμε ισχυρά σε αυτόν καθ' όλη τη διάρκεια της μέσης ηλικίας.
Οι παραπάνω αλλαγές καταδεικνύουν ότι η μέση ηλικία είναι μια ελεγχόμενη προγραμματισμένη διαδικασία – μια διαδικασία ανάπτυξης και όχι έκπτωσης.
Αυτή η νέα μορφή είναι η πλέον αξιοσημείωτη από όλες. Πρόκειται για �ια εξελικτική καινοτομία μοναδική για τους ανθρώπους – μια προσαρμοσμένη, υγιή, ενεργειακά αποτελεσματική φάση ζωής η οποία έθεσε τις βάσεις για την επιτυχία του είδους μας. Πράγματι οι πολλαπλοί ρόλοι των ατόμων μέσης ηλικίας στις ανθρώπινες κοινωνίες είναι τόσο πολύπλοκοι και αλληλένδετοι ώστε θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει πως πρόκειται για τα πλέον εντυπωσιακά όντα που έχει παραγάγει η εξέλιξη.
Η άποψη ότι η μέση ηλικία είναι εξελικτικό προϊόν αντιμετωπίζει μια προφανή αντίρρηση. Για να εξελιχθεί οποιοδήποτε γενε�! �ικό χαρακτηριστικό θα πρέπει η φυσική επιλογή να δράσει σε αυτό για πολλές γενιές. Ωστόσο, θεωρούμε ότι η προϊστορική ζωή μας ήταν βίαιη και μικρής διάρκειας. Αν όμως πολύ λίγοι από τους προγόνους μας έφταναν ως την ηλικία των 40 ετών, πώς θα μπορούσαν να εξελιχθούν και να επιλεγούν χαρακτηριστικά της μέσης ηλικίας όπως η κεντρική εναπόθεση λίπους;
Πρόκειται περί λανθασμένης θεώρησης! Παρά το γεγονός ότι το προσδόκιμο επιβίωσης ήταν όντως πολύ χαμηλό, αυτό δεν σημαίνει ότι ο Homo sapiens σπάνια έφτανε τα 40 κατά τη διάρκεια των τελευταίων 100.000 ετών. Το μέσο προσδόκιμο επιβίωσης κατά τη γέννηση μπορεί να είναι παραπλανητικός δείκτης: αν η παιδική θνησιμότητα είναι μεγάλη, τότε ο μέσος όρος του προσδόκιμου επιβίωσης μειώνεται δραματικά, ακόμη και αν �ι άνθρωποι που επιτυγχάνουν να φτάσουν στην ενηλικίωση έχουν στη συνέχεια καλές πιθανότητες να ζήσουν μια μακρά υγιή ζωή.
Τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι η ζωή δεν ήταν βίαιη ή μικρής διάρκειας κατά καιρούς, ιδιαίτερα μετά τη μετάβαση στη γεωργία κάποια στιγμή μεταξύ 12.000 και 8.000 χρόνια πριν. Με εξαίρεση όμως αυτή τη χρονική περίοδο, κατά τη διάρκεια της οποίας η μακροβιότητα των ανθρώπων μειώθηκε, οι αποδείξεις από σκελετικά ευρήματα υποστηρίζουν ότι οι πρόγονοί μας συχνά έφταναν και ξεπερνούσαν τη μέση ηλικία. Σίγουρα, πάντως! , τη � �τάνουν και την ξεπερνούν σημερινοί κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες.
Η πιθανότατη ύπαρξη πολλών προϊστορικών μεσηλίκων σημαίνει ότι η φυσική επιλογή είχε επαρκές υλικό επάνω στο οποίο να δράσει. Τα άτομα με τα χρήσιμα χαρακτηριστικά θα πρέπει να ήταν επιτυχέστερα στην ανατροφή των παιδιών τους ως την αναπαραγωγική ηλικία και να ήταν παρόντα για να βοηθούν με την ανατροφή και των εγγονιών τους. Ετσι θα εξασφάλιζαν το πέρασμα των εν λόγω χαρακτηριστικών στους απογόνους τους. Με άλλα λόγια, η μέση ηλικία αποτελεί όντως προϊόν χιλιάδων χρόν�ν φυσικής επιλογής.
Π.χ., οι κοινωνίες των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών συχνά χρησιμοποιούν περίπλοκες και δύσκολες τεχνικές για την ανεύρεση και την επεξεργασία της τροφής. Υπάρχουν ενδείξεις που υποστηρίζουν ότι χρειάζονται δεκαετίες εκπαίδευσης για να αναπτύξει ένας κυνηγός-τροφοσυλλέκτης το μέγιστο των ικανοτήτων του στην ανακάλυψη και επεξεργασία της τροφής.
< span class="c8">Η συλλογή ικανών ποσοτήτων θερμίδων είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία μιας ανθρώπινης κοινότητας, ειδικά επειδή τα νεότερα μέλη της καταναλώνουν πολλές από αυτές χωρίς να συμβάλουν στην απόκτησή τους. Ερευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά των ανθρώπων απαιτούν καταναλωτικές πηγές οι οποίες παρέχονται από περισσότερους των δύο ενηλίκων. Π.χ., πρόσφατη έρευνα σε δύο φυλές κυνηγών-τροφοσυλλεκτών της Νότιας Αμερικής κατέδειξε ότι κάθε νέο ζευγάρι διαθέτει βοήθεια κατά μέσον όρο από 1,3 ενηλίκους που έχουν περάσει την αναπαραγωγική ηλικία. Με ά�λα λόγια, οι άνθρωποι της μέσης ηλικίας μπορούν να θεωρηθούν μια ζωτικής σημασίας ανθρώπινη καινοτομία, μια προνομιούχος εκπαιδευμένη και με εμπειρία τάξη «υπερ-παρόχων» πάνω στους οποίους βασιζόμαστε όλοι οι υπόλοιποι.
Αυτοί οι δύο ρόλοι των μεσήλικων ανθρώπων – των «υπερ-παρόχων» και των κύριων μεταφορέων πολιτισμού – συνεχίζουν να υφίστανται. Σε γραφεία, οικοδομές, γήπεδα ανά τον κόσμο βλέπουμε ανθρώπους μέσης ηλικίας να συμβουλεύουν και να καθοδηγούν νεότερα άτομα, ορισμένες δε φορές να τους δίνουν διαταγές. Οι μεσήλι�! �οι μ πορούν να κάνουν περισσότερα, κερδίζουν περισσότερα χρήματα και κυβερνούν τον κόσμο.
Προκειμένου να ανταποκριθούν στους ρόλους τους οι μεσήλικοι δεν σκέπτονται κατ' ανάγκην καλύτερα ή χειρότερα από τους νεότερους, σκέφτονται διαφορετικά. Πράγματι, μελέτες με τηβοήθεια λειτουργικής απεικόνισης κατέδειξαν ότι ορισμένες φορές οι μεσήλικοι χρησιμοποιούν διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου σε σχέση με τους νέους προκειμένου να φέρουν εις πέρας μια αποστολή. Αυτό σημαίνει πιθανόν ότι η φύση της σκέψης αλλάζει καθώς μεγαλώνουμε.
Ενα κεφαλαιώδους σημασίας χαρακτηριστικό της μέσης ηλικίας είναι τα πολλά χρόνια που απολαμβάνουμε υγιείς μετά το πέρας της αναπαραγωγικής περιόδου μας. Οι γυναίκες αποτελούν ένα ξεχωριστό είδος ζώου καθώς χάνουν την αναπαραγωγική ικανότητά τους στο μέσον ! του � �ίου τους. Πρακτικά όμως το ίδιο συμβαίνει και με τους άνδρες συντρόφους τους, εφ' όσον επιλέγουν να παραμείνουν προσκολλημένοι στο έτερον ήμισυ. Σχεδόν σε κανένα άλλο είδος ζώου δεν συμβαίνει αυτό.
Δεν υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που ανυπομονούν να περάσουν στη μέση ηλικία. Ορισμένοι τη φοβούνται, άλλοι αστειεύονται. Ωστόσο, πρόσφατη πρόοδος σε πεδία όπως η παλαιοανθρωπολογ! ία, η νευροεπιστήμη και η αναπαραγωγική βιολογία αποκαλύπτει την αλήθεια για αυτή την επί μακρόν παραμελημένη φάση της ανθρώπινης ζωής. Χωρίς την εξέλιξη της μέσης ηλικίας η ανθρώπινη ζωή όπως την ξέρουμε δεν θα ήταν δυνατόν να υπάρξει.
Τί�οτε από τα χαρακτηριστικά τα οποία αποδίδονται στους σαραντάρηδες με την υποτιθέμενη κρίση ηλικίας δεν επαληθεύεται επιστημονικά. Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι οι άνδρες βιώνουν ψυχολογικά δράματα σε αυτή την περίοδο της ζωής τους ή ότι αυξάνεται τότε η επιθυμία για νεότερες γυναίκες ή ότι παλιμπαιδίζουν. Για την ακρίβεια, οι σαραντάρηδες άνδρες δεν είναι διαφορετικοί από γυναίκες και άνδρες στα τριάντα τους ή στα πενήντα τους, και πολλοί ερευνητές πιστεύουν τώρα ότι η υπόθεση της κρίσης μέσης ηλικίας πρέπει να μπει στον κάλαθο των αχρήστων της ψυχ! ολογ ίας.
Υπέροχη μέση ηλικία!
Η ζωή μετά τα 40 δεν εκφυλίζεται, αντίθετα ανθίζει...Επηρεασμένοι από τα λίγα παραπανίσια κιλά και πιθανότατα την πρεσβυωπία που έρχεται ως κεραυνός εν αιθρία, οι περισσότεροι από μας νομίζουμε ότι η ζωή μας έχει πάρει την «κάτω βόλτα» όταν μπαίνουμε στην πέμπτη δεκαετία του βίου μας. Οι επιστήμονες όμως δεν συμφωνούν μαζί μας: μακράν του να είναι εισαγωγή στο γήρας, η μέση ηλικία α�! �οτε� �εί απλώς ένα… επόμενο αναπτυξιακό στάδιο και συγχρόνως το τεράστιο προνόμιο που μας χάρισε η εξέλιξη. Επισημαίνουν ότι είμαστε ίσως το μοναδικό είδος που απολαμβάνει τουλάχιστον δύο (και συχνότερα τρεις) δεκαετίες υγιούς διαβίωσης μετά το πέρας της αναπαραγωγικής ηλικίας. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, σοφότεροι από τις εμπειρίες μας, λειτουργούμε ως φορείς πολιτισμού: παρέχουμε οικονομική και πνευματική στήριξη στους νεοτέρους, ενώ παράλληλα μεταλαμπαδεύουμε σε αυτούς τις γνώσεις μας και την κουλτούρα μας. Ούτε λίγο ούτε πολύ, οι ειδικοί θεωρούν �τι χωρίς τη μέση ηλικία το ανθρώπινο είδος όχι μόνο δεν θα ήταν αυτό που ξέρουμε σήμερα αλλά μπορεί και να είχε εξαφανιστεί!
Ως σαρανταδυάχρονος άνδρας που γεννήθηκε στη Βρετανία στα τέλη της δεκαετίας του '60, μπορώ να ευελπιστώ ότι έχω ακόμη να ζήσω 38 χρόνια. Με άλλα λόγια, δεν μπορώ να υποστηρίξω ότι είμαι νέος. Είμαι, χωρίς αμφιβολία, μεσήλικος.
Για κάποιους ανθρώπους αυτό είναι μια συνειδητοποίηση η οποία προκαλεί κατάθλιψη. Τείνουμε να υποβαθμίζουμε την πέμπτη και την έκτη δεκαετία ως αρνητικά κεφ! άλαι α της ζωής μας – ίσως ακόμη και ως αιτία για κρίση. Αλλά δεν υπάρχει κανείς λόγος να συμβαίνουν όλα αυτά. Εφτασε ο καιρός να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε για τη μέση ηλικία.
- Το καλύτερο… επεισόδιο!
Συγκρινόμενοι με τα άλλα είδη οι άνθρωποι δια�έτουμε ένα ασυνήθιστο μοτίβο ζωής. Μας παίρνει πολύ καιρό να μεγαλώσουμε, ζούμε πολύ περισσότερο και ως επί το πλείστον σταματούμε να αναπαραγόμαστε κάπου στο μέσον της ζωής μας. Μερικά είδη διαθέτουν κάποια στοιχεία του δικού μας μοτίβου ζωής, αλλά μόνο ο άνθρωπος έχει πετύχει να αλλάξει τη ζωή του τόσο δραματικά. Η αλλαγή οφείλεται κατά κύριο λόγο στην εξέλιξη της μέσης ηλικίας, η οποία προσθέτει δύο υγιείς δεκαετίες από τότε που τα μωρά σταματούν να εμφανίζονται – δύο δεκαετίες τις οποίες τα περισσότερα άλλα ζώα δεν διαθέτουν.
Π.χ., η ικανότητά μας να εστιάσουμε σε αντικείμενα που βρίσκονται κοντά μας εκπίπτει με πολύ προβλέ�ιμο τρόπο: η πρεσβυωπία είναι σπάνια στα 35 και καθολική στα 50. Η ελαστικότητα του δέρματος μειώνεται χωρίς εξαίρεση και συχνά με εκπληκτικά απότομο τρόπο στην αρχή της μέσης ηλικίας. Το μοτίβο της εναπόθεσης λίπους μεταβάλλεται με προβλέψιμο στερεότυπο τρόπο. Αλλα συστήματα – με σημαντικό παράδειγμα τη νόηση – μεταβάλλονται ελάχιστα.
Καθεμιά από αυτές τις μεταβολές μπορεί να εξηγηθεί με εξελικτικούς όρους. Εν γένει, έχει νόημα η επένδυση στην αποκατάσταση και στη διατήρηση ενός οργανισμικού συστήματος το οποίο επιφέρει έ�! �α άμ εσο πλεονέκτημα – ένα πλεονέκτημα σε σχέση με τη μεταφορά των γονιδίων μας στην επόμενη γενιά. Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν δεν χρειάζονται εξαιρετική όραση ούτε ένα αψεγάδιαστο δέρμα για την έλξη συντρόφου. Χρειάζονται ωστόσο τον εγκέφαλό τους, πράγμα το οποίο εξηγεί γιατί επενδύουμε ισχυρά σε αυτόν καθ' όλη τη διάρκεια της μέσης ηλικίας.
- Η αξία της κοιλίτσας…
Οι παραπάνω αλλαγές καταδεικνύουν ότι η μέση ηλικία είναι μια ελεγχόμενη προγραμματισμένη διαδικασία – μια διαδικασία ανάπτυξης και όχι έκπτωσης.
- Και οι 40ρηδες είναι στην ανάπτυξη!
Αυτή η νέα μορφή είναι η πλέον αξιοσημείωτη από όλες. Πρόκειται για �ια εξελικτική καινοτομία μοναδική για τους ανθρώπους – μια προσαρμοσμένη, υγιή, ενεργειακά αποτελεσματική φάση ζωής η οποία έθεσε τις βάσεις για την επιτυχία του είδους μας. Πράγματι οι πολλαπλοί ρόλοι των ατόμων μέσης ηλικίας στις ανθρώπινες κοινωνίες είναι τόσο πολύπλοκοι και αλληλένδετοι ώστε θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει πως πρόκειται για τα πλέον εντυπωσιακά όντα που έχει παραγάγει η εξέλιξη.
Η άποψη ότι η μέση ηλικία είναι εξελικτικό προϊόν αντιμετωπίζει μια προφανή αντίρρηση. Για να εξελιχθεί οποιοδήποτε γενε�! �ικό χαρακτηριστικό θα πρέπει η φυσική επιλογή να δράσει σε αυτό για πολλές γενιές. Ωστόσο, θεωρούμε ότι η προϊστορική ζωή μας ήταν βίαιη και μικρής διάρκειας. Αν όμως πολύ λίγοι από τους προγόνους μας έφταναν ως την ηλικία των 40 ετών, πώς θα μπορούσαν να εξελιχθούν και να επιλεγούν χαρακτηριστικά της μέσης ηλικίας όπως η κεντρική εναπόθεση λίπους;
- Μέση ηλικία: προϊόν φυσικής επιλογής
Πρόκειται περί λανθασμένης θεώρησης! Παρά το γεγονός ότι το προσδόκιμο επιβίωσης ήταν όντως πολύ χαμηλό, αυτό δεν σημαίνει ότι ο Homo sapiens σπάνια έφτανε τα 40 κατά τη διάρκεια των τελευταίων 100.000 ετών. Το μέσο προσδόκιμο επιβίωσης κατά τη γέννηση μπορεί να είναι παραπλανητικός δείκτης: αν η παιδική θνησιμότητα είναι μεγάλη, τότε ο μέσος όρος του προσδόκιμου επιβίωσης μειώνεται δραματικά, ακόμη και αν �ι άνθρωποι που επιτυγχάνουν να φτάσουν στην ενηλικίωση έχουν στη συνέχεια καλές πιθανότητες να ζήσουν μια μακρά υγιή ζωή.
Τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι η ζωή δεν ήταν βίαιη ή μικρής διάρκειας κατά καιρούς, ιδιαίτερα μετά τη μετάβαση στη γεωργία κάποια στιγμή μεταξύ 12.000 και 8.000 χρόνια πριν. Με εξαίρεση όμως αυτή τη χρονική περίοδο, κατά τη διάρκεια της οποίας η μακροβιότητα των ανθρώπων μειώθηκε, οι αποδείξεις από σκελετικά ευρήματα υποστηρίζουν ότι οι πρόγονοί μας συχνά έφταναν και ξεπερνούσαν τη μέση ηλικία. Σίγουρα, πάντως! , τη � �τάνουν και την ξεπερνούν σημερινοί κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες.
Η πιθανότατη ύπαρξη πολλών προϊστορικών μεσηλίκων σημαίνει ότι η φυσική επιλογή είχε επαρκές υλικό επάνω στο οποίο να δράσει. Τα άτομα με τα χρήσιμα χαρακτηριστικά θα πρέπει να ήταν επιτυχέστερα στην ανατροφή των παιδιών τους ως την αναπαραγωγική ηλικία και να ήταν παρόντα για να βοηθούν με την ανατροφή και των εγγονιών τους. Ετσι θα εξασφάλιζαν το πέρασμα των εν λόγω χαρακτηριστικών στους απογόνους τους. Με άλλα λόγια, η μέση ηλικία αποτελεί όντως προϊόν χιλιάδων χρόν�ν φυσικής επιλογής.
- «Υπερ-πάροχοι» μακράς πνοής
Π.χ., οι κοινωνίες των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών συχνά χρησιμοποιούν περίπλοκες και δύσκολες τεχνικές για την ανεύρεση και την επεξεργασία της τροφής. Υπάρχουν ενδείξεις που υποστηρίζουν ότι χρειάζονται δεκαετίες εκπαίδευσης για να αναπτύξει ένας κυνηγός-τροφοσυλλέκτης το μέγιστο των ικανοτήτων του στην ανακάλυψη και επεξεργασία της τροφής.
< span class="c8">Η συλλογή ικανών ποσοτήτων θερμίδων είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία μιας ανθρώπινης κοινότητας, ειδικά επειδή τα νεότερα μέλη της καταναλώνουν πολλές από αυτές χωρίς να συμβάλουν στην απόκτησή τους. Ερευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά των ανθρώπων απαιτούν καταναλωτικές πηγές οι οποίες παρέχονται από περισσότερους των δύο ενηλίκων. Π.χ., πρόσφατη έρευνα σε δύο φυλές κυνηγών-τροφοσυλλεκτών της Νότιας Αμερικής κατέδειξε ότι κάθε νέο ζευγάρι διαθέτει βοήθεια κατά μέσον όρο από 1,3 ενηλίκους που έχουν περάσει την αναπαραγωγική ηλικία. Με ά�λα λόγια, οι άνθρωποι της μέσης ηλικίας μπορούν να θεωρηθούν μια ζωτικής σημασίας ανθρώπινη καινοτομία, μια προνομιούχος εκπαιδευμένη και με εμπειρία τάξη «υπερ-παρόχων» πάνω στους οποίους βασιζόμαστε όλοι οι υπόλοιποι.
- Ατέρμονοι φορείς πολιτισμού
Αυτοί οι δύο ρόλοι των μεσήλικων ανθρώπων – των «υπερ-παρόχων» και των κύριων μεταφορέων πολιτισμού – συνεχίζουν να υφίστανται. Σε γραφεία, οικοδομές, γήπεδα ανά τον κόσμο βλέπουμε ανθρώπους μέσης ηλικίας να συμβουλεύουν και να καθοδηγούν νεότερα άτομα, ορισμένες δε φορές να τους δίνουν διαταγές. Οι μεσήλι�! �οι μ πορούν να κάνουν περισσότερα, κερδίζουν περισσότερα χρήματα και κυβερνούν τον κόσμο.
- Κυβερνούν τον κόσμο και χρειάζονται… μυαλό
Προκειμένου να ανταποκριθούν στους ρόλους τους οι μεσήλικοι δεν σκέπτονται κατ' ανάγκην καλύτερα ή χειρότερα από τους νεότερους, σκέφτονται διαφορετικά. Πράγματι, μελέτες με τηβοήθεια λειτουργικής απεικόνισης κατέδειξαν ότι ορισμένες φορές οι μεσήλικοι χρησιμοποιούν διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου σε σχέση με τους νέους προκειμένου να φέρουν εις πέρας μια αποστολή. Αυτό σημαίνει πιθανόν ότι η φύση της σκέψης αλλάζει καθώς μεγαλώνουμε.
Ενα κεφαλαιώδους σημασίας χαρακτηριστικό της μέσης ηλικίας είναι τα πολλά χρόνια που απολαμβάνουμε υγιείς μετά το πέρας της αναπαραγωγικής περιόδου μας. Οι γυναίκες αποτελούν ένα ξεχωριστό είδος ζώου καθώς χάνουν την αναπαραγωγική ικανότητά τους στο μέσον ! του � �ίου τους. Πρακτικά όμως το ίδιο συμβαίνει και με τους άνδρες συντρόφους τους, εφ' όσον επιλέγουν να παραμείνουν προσκολλημένοι στο έτερον ήμισυ. Σχεδόν σε κανένα άλλο είδος ζώου δεν συμβαίνει αυτό.
- Η «ελίτ» της εμμηνόπαυσης
Δεν υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που ανυπομονούν να περάσουν στη μέση ηλικία. Ορισμένοι τη φοβούνται, άλλοι αστειεύονται. Ωστόσο, πρόσφατη πρόοδος σε πεδία όπως η παλαιοανθρωπολογ! ία, η νευροεπιστήμη και η αναπαραγωγική βιολογία αποκαλύπτει την αλήθεια για αυτή την επί μακρόν παραμελημένη φάση της ανθρώπινης ζωής. Χωρίς την εξέλιξη της μέσης ηλικίας η ανθρώπινη ζωή όπως την ξέρουμε δεν θα ήταν δυνατόν να υπάρξει.
- Κρίση, ποιά κρίση;
Τί�οτε από τα χαρακτηριστικά τα οποία αποδίδονται στους σαραντάρηδες με την υποτιθέμενη κρίση ηλικίας δεν επαληθεύεται επιστημονικά. Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι οι άνδρες βιώνουν ψυχολογικά δράματα σε αυτή την περίοδο της ζωής τους ή ότι αυξάνεται τότε η επιθυμία για νεότερες γυναίκες ή ότι παλιμπαιδίζουν. Για την ακρίβεια, οι σαραντάρηδες άνδρες δεν είναι διαφορετικοί από γυναίκες και άνδρες στα τριάντα τους ή στα πενήντα τους, και πολλοί ερευνητές πιστεύουν τώρα ότι η υπόθεση της κρίσης μέσης ηλικίας πρέπει να μπει στον κάλαθο των αχρήστων της ψυχ! ολογ ίας.
pinnokio.gr
